شبکه فاضلاب، چالش حل نشده سال‌های دور

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز آبادان، نابسامانی شبکه فاضلاب شهری آبادان، داستان ناتمام و شاید دنباله داری است که حالا مهر معضل سی و اندی ساله را بر پیشانی شهر زده است، داستانی که به ظاهر قسمت آخر ندارد.
تحمیل آب‌ها و پساب‌های جاری و روان با بویی نامطبوع و مداوم و با ضمیمه انواع حشرات بیماری زا در هر کوی و برزن تاوان کدام اشتباه است؟
شاید آن برخی راست می‌گویند، اشتباه بازگشت به خانه و کاشانه ایست که سال‌ها جنگ از سر گذرانده و در آرزوی نوسازی ناکام مانده است.
از فیه و هزاری‌ها گرفته تا سده و ذوالفقاری، خبر از حال خوب خیابان نیست تا چشم کار می‌کند، کوچه‌های جان به لب آمده می‌بینی و منفذ‌های غلیان کرده که حالا دیگر هراس کرونا را هم منعکس می‌کنند.
بازدید میدانی ام را از مناطق شمالی و شرقی شهر شروع می‌کنم. ,
با خالد هم کلام می‌شوم از اهالی محله فیه می‌گوید: هیچ کس به داد ما نمی‌رسد، پیگیر که می‌شویم هزاران وعده و وعید می‌شنویم در عمل، اما اقدامی نمی‌شود؛ و ادامه می‌دهد: گاهی ماموران آبفا می‌آیند و فاضلاب‌های جاری را با پمپ تخلیه می‌کنند، اما طولی نمی‌کشد که اوضاع به حالت قبل باز می‌گردد.
احمد ساکن مرکز شهر است او هم ناراضیست، می‌گوید: زندگی در کنار این فاضلاب‌های جاری و بیماری زا ما و فرزندانمان را در شرایط سختی قرار داده است هیچ راهی برای رهایی از این معضل حل نشدنی نداریم.
به کوی ذوالفقاری می‌روم در حوالی جنوب. در آنجا هم وضعیت شبکه فاضلاب چندان مطلوب نیست. سطح زیادی از کوچه‌ها را لجن زار گرفته و همه ناراضی و شاکی اند.
چند بانوی خانه دار در حال بازگشت از خرید با دقت پای بر قسمت‌های خشک و عاری از فاضلاب می‌گذارند تا خود را به خانه برسانند.
آنان می‌گویند: تا بوده و بوده وضعیت همین است، مسئولان شهری که گویی در قبال حل مشکلات مردم مسئولیت ندارند، مدیران کشوری هم که در سفر به آبادان فقط رشادت‌های مردم را در زمان جنگ تحمیلی مرور می‌کنند.‌
می‌گویند: برو زمستان بیا تا استخر‌های مملو از فاضلاب را ببینی و بدانی ما پس از بارش کمی باران چه شرایط اسفناکی را تحمل می‌کنیم.
بیماری‌های پوستی و مشکلات روحی دغدغه‌ای کهنه
کارشناس و مسئول بهداشت محیط مرکز بهداشت آبادان معتقد است: فاضلاب‌های سرریز شهری علاوه بر نازیبا کردن چهره شهر سلامت عمومی را هم تهدید می‌کند.
خانم مسلم نیا می‌گوید: بوی نامطبوع پساب‌ها در طولانی مدت می‌تواند به مشکلات روحی - روانی منجر شود، اما چیزی که خطر آفرین است تماس افراد با این آلودگی‌ها و مشکلات پوستی وخیم و بیماری‌های تنفسی ناشی از آن است.
او با اشاره به اینکه مرکز بهداشت در این باره به طور مرتب با نهاد‌های مربوطه مربوطه مکاتبه می‌کند و هشدار می‌دهد می‌افزاید: هنوز هیچ مدرک مستدل و رابطه‌ای مبنی بر انتقال کرونا از طریق فاضلاب‌های جاری وجود ندارد، اما در شرایطی که کرونا هر روز جهش تازه‌ای را بروز می‌دهد باید هر چه سریعتر به ماجرای شبکه نابسامان فاضلاب سامان داده شود؛ و می‌گوید: اگر چه تب شیوع ویروس کرونا به ایجاد مشکلات بسیاری از جمله تعطیلی کسب و کار‌ها شده منجر شده که شاید دیگر مجالی برای بحث درباره مشکل آب و فاضلاب شهری باقی نگذارد، اما راه را برای رهایی از چالش کرونا سخت‌تر می‌کند.
نیاز هزار و ۳۰۰ میلیاردی آبفا
به اداره آب و فاضلاب می‌روم،
مدیر آبفای آبادان می‌گوید: کل طرح مصوب فاضلاب شهرستان آبادان بالغ بر هزار و ۱۳۰ کیلومتر خطوط اصلی، شبکه و انشعاب است که از این میزان حدود ۶۶۲ کیلومتر انجام شده و از خطوط باقیمانده ۱۹۷ کیلومتر نیاز به اصلاح دارد و ۲۸۰ کیلومتر هم که هنوز اجرایی نشده است.
مصطفی مهرانفر به کمبود امکانات اشاره و اضافه می‌کند: با اینکه جنتکس‌ها (دستگاه تخلیه خطوط فاضلاب) سه ماه از مدار خارج بودند، کار تخلیه و گرفتگی فاضلاب به طور میانگین روزانه در ۴۵ نقطه شهر انجام می‌شود و از هفته گذشته نیز دو گروه لایروب روزانه دو تا سه هزار متر از شبکه را لایروبی می‌کنند.
او رفع اساسی مشکل را در گرو تخصیص اعتبارات ملی می‌داند و می‌افزاید: با هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار طی سه سال می‌توان به این معضل آزاردهنده پایان داد که آن هم نمایندگان باید پیگیر شوند در غیر این صورت در بر همین پاشنه می‌چرخد.
در نیمه راه پس از ۲۶ سال
طرح نوسازی شبکه فاضلاب آبادان پس از ۲۶ سال تازه به نیمه راه رسیده به عبارتی از سال ۱۳۷۳ تا کنون، فقط ۵۶ درصد پیشرفت دارد.
همین مرا به تحقیق بیشتر واداشت.
مقابل مجری طرح شبکه فاضلاب آبادان که می‌نشینم می‌گوید: اعتباراتی که هر سال به طرح فاضلاب آبادان اختصاص داده می‌شود متناسب با نیاز مالی طرح نیست.
آنطور که آرمین سلطانی فرد می‌گوید: برای سال گذشته اعتبار مصوب طرح فاضلاب آبادان ۱۰ میلیارد تومان بود و اعتبار مصوب قانون بودجه سال ۱۳۹۹ برای این طرح ۱۷ میلیارد تومان است و این درحالیست که بر اساس برآورد‌های انجام شده فقط امسال در ازای ۲۰ کیلومتر کار تعریف شده به ۵۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
او به مناطقی مثل فیه، سلیج شرقی و کوی ولیعصر اشاره می‌کند و می‌افزاید: فقط برای رفع مشکل فاضلاب در همین چند منطقه حدود ۳۳ میلیارد تومان نقدینگی نیاز است.
مجری طرح فاضلاب آبادان این را هم اضافه می‌کند که طی سال‌های ۹۷ و ۹۸ در مناطق فاز دو و چهار امیرآباد، سلیج غربی، ذوالفقاری، سده، میدان طیب و منطقه ۱۸۳ هکتاری بیش از ۳۴ کیلومتر طرح نوسازی شبکه فاضلاب انجام شده است.
به گفته آقای سلطانی فر: حدود ۲۵ درصد از شهرستان آبادان مثل مناطق شطیط، ۱۹۱ هکتاری و علوانیه فاقد شبکه فاضلاب هستند که در صورت تخصیص اعتبار این مناطق هم از شبکه فاضلاب بهره‌مند خواهند شد.
از سویی برابر قانون، شهرداری‌ها مسئول دفع آب‌های سطحی هستند، شاید اگر این نهاد هم وظیفه خود را به درستی انجام می‌داد، اوضاع کمی بهتر می‌بود.
حالا به نظر می‌رسد کمبود اعتبار و نقدینگی تنها علت این معضلی که روز به روز بزرگتر می‌شود نیست، آنچه در این چند ساله شاهد بوده ایم مدیریت نادرست و نبود نظارت دقیق بر کار پیمانکارانی است که شاید به پیمانشان پایبند نبودند.
استاندار خوزستان ۱۴ دی ۹۶، در سفر به آبادان از وعده‌ای سه ساله برای اختصاص ۲۵۰ میلیارد تومان اعتبار برای نوسازی شبکه آب و فاضلاب آبادان و خرمشهر گفته بود، این موضوعیست که در جریان تهیه این گزارش بار‌ها از سوی شهروندان یادآوری و پرسیده شد اگر بودجه‌ای برای رفع مشکلات به شهری اختصاص می‌یابد، در نهایت چه می شود و از کجا سر بر می‌آورد که تغییری در حال مردم حاصل نمی‌شود؟
به قول خالد جوان، زیبنده و البته سزاوار نیست یکی از پرآوازه‌ترین شهر‌های ایران که جان و مالش برای دفاع از خاک وطن رفته و مهر شکست حصر بر سینه دارد حالا در حصر مشکلات ابتدایی دست و پنجه نرم کند.
شاید اگر مسئولان فقط مشکل را بر گردن هم نیاندازند، روز‌های خوش شهر هم از راه برسد و حال بد این روز‌ها دیگر چالش حل نشده سال‌های دور نباشد.
نویسنده: مهرداد حاجیوند دستگردی