آذربایجان غربی قطب تولید لبنیات

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز آذربایجان غربی، محصولات لبنی در هر سه وعده غذایی بر سر سفره‌های مردم قرار دارد، اما گویا این صنعت، با وجود ظرفیت‌های سود آوری چندان مورد توجه مسئولان قرار نمی‌گیرد و فعالان این صنعت، گلایه‌هایی از مسئولان دارند.

صنعت تولید لبنیات در ایران، سابقه حدوداً ۷۰ساله دارد، اولین کارگاه تولید لبنیات ایران در سال۱۳۳۶ در تهران تأسیس و اقدام به تولید شیر‌های بطری با درب چوبی کرد، اما ۹سال قبل از آن، کارخانه مدرنی در تهران احداث شده بود که در واقع نخستین صنعت مدرن شیر را در ایران پایه‌گذاری کرد.

در سال۱۳۵۱ شرکت سهامی صنایع شیر ایران تشکیل و علاوه بر کارخانه‌های شیر پاستوریزه تهران، کارخانه‌های شیر پاستوریزه تبریز و شیراز نیز در اختیار این شرکت قرار گرفت، و یک کارخانه شیر نیز توسط بخش خصوصی در ارومیه ایجاد شد.

حالا بعد از گذشت ۴۸سال آذربایجان غربی به قطب تولید لبنیات تبدیل شده و ۳۰درصد لبنیات کشور یعنی یک سوم این لبنیات رو تامین میکنه، در این میان شیر که محصول اولیه و تامین کننده فرآورده‌های لبنی است از دامپروری‌های استان تامین می‌شود

آذربایجان غربی با دارا بودن امکانات خدادادی ازقبیل حدود ۵/۲میلیون هکتار مراتع و وجود اراضی باغی و زراعی، مزارع وسیع نباتات علوفه‌ای، میزان قابل توجه محصولات فرعی کارخانجات تولید آب میوه به عنوان خوراک دام، بیش از ۷میلیون واحد دامی از نژاد‌ها و اکوتیپ‌های مختلف دامی(دام سبک و سنگین)سازگار با اقلیم منطقه و فرهنگ غالب برای کشاورزی ودامپروری، یکی از قطب‌های مطرح در امر تولید وتامین نیاز‌های غذایی کشور محسوب می‌شود.

این استان با داشتن ۶/۲درصد از کل مساحت کشور بیش از ۸/۳درصد از تولیدات دامی را به خود اختصاص داده که علاوه بر تامین نیاز غذایی داخل استان، بخشی از احتیاجات پروتئین دامی سایر استان‌ها را نیز تامین می‌نماید نسبت بالاتر جمعیت روستایی استان در مقایسه میانگین کشوری نشان دهنده اهمیت و گسترش بیشتر بخش کشاورزی در این استان می‌باشد استان آذربایجان غربی در تمامی تولیدات دام و طیور به غیر از تخم مرغ خود کفا بوده دارای صادرات به سایر استان‌ها و حتی خارج از کشور می‌باشد فقط در محصول تخم مرغ حدود ۵۰درصد نیاز از سایر استان‌ها تامین می‌گردد. این استان با داشتن رتبه اول تولید عسل و رتبه سوم تولید جوجه یکروزه، در تولید شیر خام، گوشت قرمز، جمعیت گاومیش، جمعیت گوسفند و بز جزو استان‌های پیشرو کشور می‌باشد.

رتبه دوم آذربایجان‌غربی از نظر وجود صنایع تبدیلی کشاورزی در کشور

جلیلی رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی گفت: این استان از لحاظ وجود صنایع تبدیلی کشاورزی هم‌اکنون رتبه دوم را در سطح کشور به خود اختصاص داده است

این رتبه با داشتن توان تبدیل چهارمیلیون و ۱۰۰هزار تُن محصولات کشاورزی به واسطه وجود ۱۹۵کارخانه تولید و فرآوری محصولات کشاورزی بدست آمده است.

وی افزود: همچنین ۳۵۳واحد سردخانه با ظرفیت ۹۶۷هزار تُن در استان فعال است که از این رقم ۱۷مورد با ظرفیت ۹۶هزار تُن، سردخانه زیر صفر است که در سطح کشور بی‌نظیر است.

اما با تمام این ظرفیت‌های استان کاهش تقاضا برای خرید شیر، موجب ضرر قابل توجه دامداران استان شده‌است بطوری که دامداران حتی در خرید کنسانتره هم در مضیقه هستند و می گویند این امر باعث رشد قیمت گوشت قرمز هم می‌شود.

جلیلی ادامه می دهد: به خاطر شیوع بیماری کرونا و بی‌رغبتی مردم به استفاده از شیر و لبنیات، شیر مازاد دامداران در آذربایجان غربی به ۲۵۰تُن افزایش یافته و ضرر بسیار زیادی را به این قشر وارد کرده است.

وی بیان کرد: کاهش قدرت خرید مردم، هجمه‌های نادرست غیر علمی و شایعات بی اساس علیه مصرف شیر و فرآورده‌های لبنی موجب شده تا بخشی از مردم خود را از مصرف این ماده غذایی ارزشمندو سودمند محروم کنند.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی ادامه داد: کاهش شدید صادرات به دلیل مسایل کنونی کشور نیز باعث شده تا کارخانجات فرآورده‌های لبنی از دریافت شیر خام امتناع کنند که این موضوع سبب ایجاد شیر خام مازاد در استان شده است.

جلیلی با بیان اینکه در کل کشور روزانه ۶هزار و ۸۰۰تُن و در استان ۲۵۰تُن شیر خام مازاد بر مصرف دامداران تولید می‌شود، گفت: این موضوع موجب شده تا دامداران توان فروش شیرخام به عنوان یک ماده بسیار فساد پذیر را از دست داده و ادامه این روند باعث ضرر و زیان زیادی برای دامداران خواهد شد.

کارشناسان صنایع غذایی هم میگویند ۹۸درصد شیر‌های تولیدی در اروپا از چرخه صنعتی است.

مردم فکر می‌کنند شیر‌های سنتی خوش طعم‌تر است، شیر‌های سنتی در منازل جوش داده و مصرف می‌شود، اما در شیر صنعتی، پاستوریزه می‌شود و در حداقل دمای ۷۲درجه به مدت ۱۵ثانیه، تا مواد مغذی آن حفظ شود که بالاترین ارزش غذایی را دارد، ولی در زمان جوشاندن شیر، پروتئین تغییر ماهیت می‌دهد که از نظر علمی منسوخ شده است.

وی با اشاره به سهم لبنیات در تحقق سلامت انسان، گفت: اگر به ۴۰سال پیش برگردیم دانش بشری می‌گفت که مصرف لبنیات در رشد بدن و سلامت انسان مفید است، اما دانش امروز بسیار متفاوت شده است و ما به شیر به عنوان غذا نگاه نمی‌کنیم، بلکه به آن به عنوان غذای سلامت افزا می‌بینیم.

کارشناس صنایع غذایی ادامه داد: افرادی که شیر و لبنیات مصرف می‌کنند، احتمال ابتلاء به بیماری قلبی شأن بسیار پایین بوده و فشار خون پایینی دارند، چراکه سود غنی از پتاسیم و کلسیم است و مصرف کننده شیر دارای وزن متعالی هستند.

دامداران، قدرت خرید نهاده‌های دامی را ندارند و بانک‌ها نیز با نرخ سود‌های بسیار بالا پشت آنها را خالی کرده‌اند، فعالان واحد‌های تولیدی لبنیات استان نیز مشکلاتی مشابه این دارند و خواستار حمایت بیشتر مسئولین هستند.

فعالان تولید محصولات لبنی هم مثل سایر صنعتگران و تولیدکنندگان در خط مقدم جهاد هستند و نقش تعیین کننده‌ای در تحقق اقتصاد مقاومتی و رونق تولید دارند و باید در این شرایط ناگوار اقتصادی، از پشتوانه حمایت مسئولین محروم نشوند.

مدیر یکی از واحد‌های تولید لبنیات شهرستان سلماس در آذربایجان غربی گفت: این واحد تولیدی از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۳ با ۸۰ نفر نیرو راکت شد که هم‌اکنون این واحد تولیدی را دوباره به چرخه تولید برگرداندیم

وی می‌گوید: شیر، ماست و دوغ در این واحد لبنیاتی تولید می‌شود و تمامی محصولات تولیدی کنترل کیفی و بازرسی می‌شود.

وی تاکید می‌کند: مشکل واحد‌های تولید لبنیات در مقایسه با سایر واحد‌ها زیاد است، چرا که محصول حساسی است و مصرف لبنیات در کشور ما بسیار رقم پایینی دارد.

این مدیر واحد تولید لبنیات تاکید می‌کند: مصرف لبنیات در سطح کشور باید افزایش پیدا کند، اما عده‌ای بدون کارشناسی، جلوی آن را می‌گیرند، شاخص توسعه هر کشوری، میزان مصرف شیر است.

وی معتقد است: برای دوام کارخانه‌های لبنی باید وام‌های ارزان قیمت پرداخت شود، امروز با سود ۴درصد نمی‌توان وام‌هایی با سود ۱۸درصد را پرداخت کرد.

یکی دیگر از مدیران واحد تولیدی لبنیات به خبرنگار صداوسیما گفت: یارانه‌ای که برای تولید شیر پرداخت می‌شود بهتر است که به نهاده‌های دامی و یا شیر‌های پاستوریزه اختصاص پیدا کند، چرا که شیر‌ها هر چقدر ارزان‌تر به دست مردم برسد، میزان مصرف سرانه افزایش پیدا می‌کند.

حالا با این اوصاف میتوان گفت بسته بندی فرآورده‌های لبنی هم جزو هزینه‌های تولید کنندکان محصولات لبنی است که تولید کنندگان در این باب هم با مشکلاتی روبرو هستند

بطوری که یکی از تولیدکنندگان می گوید: تنها قیمت ظروف مصرفی در شیر‌های شیشه‌ای ۹۳۰تومان هزینه جانبی دارد، از افرادی که ادعای پایین بودن قیمت ظروف یکبار مصرف و تهیه آن به قیمت پایین دارند خواهشمندیم نسبت به معرفی این واحد‌ها به کارخانجات اقدام کنند چراکه ما از پرداخت هزینه‌های جانبی عاجز مانده ایم.

وی، ابراز می‌کند: دولت با در اختیار قرار دادن شیرخام رایانه‌ی و هزینه‌های کارمزد نسبت به حمایت از تولیدکنندگان اقدام کند تا بتوانیم در خصوص قشر کارگری و مطالبات آنان نیز شرمنده نبوده و هزینه‌های شیر نیز کاهش یابد.

در هر صورت رسیدن به استاندارد‌های جهانی در زمینه مصرف شیر و لبنیات در گرو تکمیل یک زنجیره از سیاست‌گذاری و فرهنگسازی تا حلقه‌های مرتبط با بازار مصرف است به طوریکه وجود حلقه مفقوده در هر بخش می‌تواند سرانه مصرف را تحت تاثیر قرار دهد.

سیاست‌گذاری اصولی در این حوزه و نظارت هر چه بیشتر دستگاه‌های مرتبط بر کیفیت و کمیت تولید لبنیات از یک سو و توجه به قیمت گذاری مناسب و فراهم آوردن شرایط برای تسهیل در دسترسی مردم به لبنیات از سوی دیگر هرکدام مقوله‌ای است که سرانه مصرف در این حوزه را می‌تواند بالا و پایین کند، موضوعی که نباید از دید متولیان امر دور بماند.