سفر به سرزمین ناشناخته ها

زاهدان، میرجاوه، خاش، سراوان، ایرانشهر، بمپور، نیکشهر، چابهار، سرباز، کنارک، دلگان، مهرستان، سیب و سوران، قصرقند، فنوج، زابل، زهک، نیمروز، هامون و هیرمند شهرستان هایی از این استان را تشکیل می دهند که هر یک دنیایی راز و رمز را در خود جای داده اند.

رازهای سربه مهر آثار باستانی و تاریخی بیش از 6 هزار ساله، قله های مرتفع با دامنه های سرسبز، باغ های میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری، روستاهای گردشگری، سواحل دلنشین، بازارهای سنتی و لوکس و کوههای مینیاتوری گوشه ای از زیباییهای استان سیستان و بلوچستان برای سفرهای نوروزی است.

سرزمین نخل و افتاب هر فصلش حرفی برای گفتن دارد

اولین نوار طلایی خورشید صبحگاهی از استان سیستان و بلوچستان به سرزمین ایران اسلامی بوسه می زند

خورشید از کوهک سراوان پا به ایران می گذارد و به همین خاطر است که اولین میوه های سال از این استان ابدار می شود

به گزارش خبرگزاري صدا و سيمای مرکز سیستان و بلوچستان ، ابراهیم زاده کارشناس جغرافیا می گوید  : سراوان در شرقی‌ترین نقطهٔ کشور واقع است و به زادگاه خورشید ایران شهرت دارد.

به گفته وی  سراوان اولین نقطه در کشور است که خورشید در آن طلوع می‌کند، به‌طوری‌که طلوع و غروب خورشید در سراوان با طلوع و غروب خورشید در غربی‌ترین شهر کشور، یک ساعت و ۱۷ دقیقه اختلاف دارد.

سنگ‌نگاره‌های سراوان، بزرگ‌ترین نگارخانهٔ سنگی در ایران

جلالزایی مدیر کل میراث فرهنگی و صنایع دستی سیستان و بلوچستان اضافه کرد : وجود نخلستان‌های بسیار زیبا و سرسبز و بیش از ۵۰ سنگ نگاره شناسایی‌شدهٔ باستانی در شهرستان سراوان باعث شده‌است که این شهرستان، لقب سرزمین نخل و نگاره را به خود اختصاص دهد.

وی مهمترین و بیشترین محل قرارگیری سنگ نگاره‌ها در محدوده این شهرستان را کوه مهرگان، دره کندیک، دره شیر و پلنگان، دره درو، دره هلی، کوه تونان در سیب و سوران و نقاشی‌های صخره‌ای پیرگوران و همچنین شامل روستای ناهوک، سنگ نگاره‌های سر دشت ناهوک، دره نگاران و گشت بیان کرد.

به گفته جلالزایی  مهم‌ترین این سنگ نگاره‌ها که بر روی کوه‌های منطقه سردشت دردره‌ای بنام دره نگاران در محدوده روستای ناهوک واقع شده‌است و بر اساس بررسی‌های تاریخی و کارشناسی‌های باستان‌شناسی در دره شکار مربوط به 10 هزار سال پیش است.

به نقل از مدیر کل میراث فرهنگی ، ۴۲۰ اثر تاریخی در سراوان وجود دارد

مهم‌ترین محصول این شهرستان با توجه به موقعیت آب و هوایی آن، محصول استراتژیک خرما است.

سراوان با دارا بودن نخلستان‌های عظیم به عنوان قطب تولید خرما و در نوع خود بهترین خرمای مضافتی ایران را داراست. 

به گفته رییس جهادکشاورزی سیستان و بلوچستان : ۶۰ نوع مختلف خرما در این شهرستان کشت می‌شود که در نوع خود بی‌نظیر است.

پیری می گوید : دیگر محصولات از قبیل گندم، و جو، انار، انگور، برنج، پرتقال، لیمو، گوجه نیز در سراوان کشت می‌شودو ظرفیت کشت و تنوع محصولات گلخانه‌ای در حال افزایش است

سیستان و بلوچستان از شمال تا جنوب دارای جذابیت های خاصی برای گردشگری است.

 تالاب بین المللی هامون، چاه نیمه ها، کوه خواجه، شهر سوخته، دهانه غلامان، زاهدان کهنه، قلعه رستم، آس بادها، کروکویه و باغ های انگور یاقوتی و مزارع گندم و جو و جالیز و بازارچه های مرزی در سیستان شامل زابل، هیرمند، زهک، هامون و نیمروز، بازار معروف چهارراه رسولی و موزه بزرگ جنوب شرق در زاهدان، غاز لادیز، روستای سرسبز و خوش آب و هوای تمین و سنگان در میرجاوه، کوه آتشفشان نیمه فعال تفتان و روستاهای دامنه این کوه زیبا، گل فشا پیرگل، رودخانه ها و باغ ها و مزارع سرسبز در خاش، قلعه های تاریخی، سنگ نگاره های باستانی و نخلستانهای زیبا در سراوان، مهرستان و سیب و سوران، قلعه تاریخی، اقامتگاه موقت رهبر معظم انقلاب، روستای سرسبز و رودخانه دامن در ایرانشهر از جمله جذابیت های این استان برای مسافران و گردشگران نوروزی است.

باغ های بزرگ موز، چیکو، گوواوا، پاپایا، خرما، مرکبات و قلعه و تپه های تاریخی و قبرستان هفت هزار ساله اسپیدژ در شهرستانهای سرباز، فنوج، قصرقند و نیکشهر، ساحل زیبای ماسه ای، شنی و صخره ای، کوههای مینیاتوری با مریخی، منطقه آزاد و بازارهای لوکس آن، بازار سنتی و بلوکی بازار چابهار و کنارک، شنای دلفین ها در ساحل گواتر گوشه دیگری از زیباییهای بکر و جذاب سیستان و بلوچستان است که همه ساله در ایام نوروز میزبان دهها هزار نفر از گردشگران و مسافران داخلی و خارجی است.

سیستان یکی از خاستگاههای اصلی تمدن ایران

سیستان امروزی که قسمت شمالی استان سیستان و بلوچستان را در بر می گیرد در کتاب اوستا به عنوان یازدهمین سرزمین آفریده شده از سوی اهورامزدا نامیده شده و زادگاه رستم دستان قهرمان حماسی و قهرمانان و پهلوانان اسطوره ای شاهنامه فردوسی و یعقوب لیث و عیاران احیاگر زبان فارسی است و در اساطیر ایران بنیان سیستان را به گرشاسب یکی از نوادگان کیومرث نسبت دادند و نام سیستان از نام اقوام آریایی سکا گرفته شده است.

سیستان را می توان از لحاظ باستان شناسی سرزمین اولین ها دانست اولین هایی  مانند چشم مصنویی ، انیمیشن، جراحی جمجمه ، آس  باد و سیستم فاضلاب.

سیستان بهشت باستان شناسی است که قدمت برخی از  آثار در آن به بیش از 5 هزر سال می رسد

مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری استان ، از  کوه خواجه شهر، سوخته شهر سوخته، آسبادها، قلعه سه کوهه ، قلعه نو،دهانهٔ غلامان، دریاچهٔ هامون، قلعه رستم و قلعه سام از جمله دهها  مکان دیدنی شمال سیستان و بلوچستان نام برد و گفت: این شهر دارای پیشینه‌ای کهن و آثار باستانی و جاذبه‌های گردشگری متعدد است که هر سال میزبان جمع زیادی از مسافران و توریست‌های سراسر ایران و جهان است.

به گفته کارشناسان میهمان نوازی مردم این منطقه ، اسمان پر ستاره ، سکوت در کنار تالاب نیمه جان هامون از مواردی است که هیچ گردشگری ان را از دست نمی دهد

در سیستان و بلوچستان آیین ها از اقلیم طبیعت منطقه، اعتقادات و طبقات اجتماعی مردم برگرفته شده است و در  مناسبت های مختلف انجام و اجرا می شود

حتما واژه عمو نوروز را که برای آمدن بهار به کار می رود شنیده اید، اما در منطقه سیستان به گونه ای دیگر از آمدن بهار یاد می شود و آن که می آید عمونوروز نیست، مادر طبیعت است.

اداب نوروزی در شمال سیستان و بلوچستان با احترام به مقام و منزلت زن همراه است.

جایگاه و حرمت به زنان در سیستان،  نماد نوروزی این خطه را متفاوت از سایر نقاد کشور کرده است.

به گفته خسروی کارشناس تاریخ و میراث فرهنگی: در نگاه مردم سیستان ، بی بی نوروز ، روان نگران و پایشگر مادرانه سرزمین سیستان است که در روزهای نوروز از خانه و کاشانه مردمان سیستان بازدید می کند .

در این منطقه استقبال از نوروز با اداب خاصی همراه است ، از زیارت اهل قبور تا پخت شیرینی های محلی و سبزه ایی که در هر منطقه بر سفره هفت سین و سردرب خانه ها خود نمایی می کند .

برخی از زنان محلی که به کمک هم امده بودند می گویند : با نزدیکی به عید نوروز همه ساله زنان محله با کمک هم اقدام به پخت کلوچه محلی ، قتلمه ، نان روغنی یا همان چلبک  می کنند.

در نوروز و جشن سیزده بدر نیز مردم به زیارت کوه خواجه و سایر زیارتگاه ها می روند و جشن می‌گیرند و شادی می‌کنند و با رفتن به دل طبیعت و آرزو کردن سال خوش و خرم نوروز را تا سال بعد بدرقه می کنند.
آیین های سیزده بدر در سیستان و بلوچستان مانند دیگر نمادهای سنتی و محلی پرشمار، زیبا و دوست داشتنی است، بازی های گروهی، ترانه ها و رقص های محلی (چوب بازی و رقص شمشیر)، گردآوری گیاهان صحرایی، خوراک پزی های عمومی، لطیفه گویی ، آب پاشی و آب بازی بخشی از این آیین هاست که ریشه در باورهای قوم سیستانی و بلوچ دارد.
هر چند در اذهان عمومی، سیستان و بلوچستان منطقه ای کویری و خشک محسوب می شود اما اقلیم چهار فصل این استان زیبایی طبیعت این منطقه را دوچندان کرده و آن را نسبت به سایر نقاط کشور متمایز ساخته است.

يک تير و دو نشان ؛ نوروز در بازارهای زاهدان

زاهدان، شهری با مردمانی خونگرم و مهمان‌نواز ، با جاذبه‌های دیدنی این منطقه گرمسیری و تنوع فرهنگی ، کلکسیونی از انواع سوغاتی‌های بی‌نظیر این استان را در خود جای داده است

بازارهای متنوع زاهدان با تولیدات چشم نواز صنعت دست زنان این استان از قبیل سوزن دوزی، خامه دوزی و سفال،حصیربافی ، شیرینی های محلی ، انواع ترشی و عطر و بوی ادویه های محلیش، هر ره گذری را به سمت خود می کشاند

 بازارهای زاهدان با رنگین کمانی از پارچه های گوناگون ، از نقاط مختلف کشور ، خریدار دارد.

بازارهایی که با تنوع میوه هایش ، دیدنش تجربه یک سفر زیبا به مناطق استوایی را رقم می زند .

چشم اندازي مثبت پيش روي گردشگري سیستان و بلوچستان

در سال هاي اخير با توسعه اقامتگاه هاي بوم گردي هم پيوند مردم شهرنشين با طبيعت بيشتر شده و هم اشتغال روستايي توسعه پيدا کرد است.

51 درصد جمعيت استان را روستاييان و عشاير تشکيل مي دهند و از سوي ديگر بياباني و نيمه بياباني بودن استان نياز مردم شهرها را به اقامتگاه هاي گردشگري در روستا بيشتر مي کند.

معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان می گوید: در سالهای اخیر 16 اقامتگاه بوم گردی در استان ایجاد شده است.

میرحسینی می‌افزاید: شمار اقامتگاه‌های گردشگری در استان ، 109 باب است که به نظر می رسد نسبت به ظرفیتهای گردشگری این استان و پراکندگی جغرافیایی آن ناچیز است و باید 128 اقامتگاه دیگر نیز احداث شود.

وی می گوید: کسانی که حتی یک شب میهمان نوازی، خونگرمی و اخلاق مداری مردم این استان را درک کرده اند، مشتری ثابت گردشگری در اقلیم سیستان و بلوچستان شده اند.

سیستان و بلوچستان کتابی است که با نگاهی به جلدش نمی توان در مورد آن قضاوت کرد.

ظرفیت گردشگری سیستان و بلوچستان آنقدر زیاد است که همچنان نا گفته های باستانیی ، برای گردشگران دارد

این استان آرمیده از هامون تا پهنه آبهای نیلگون عمان جلوگاه تمام نمای طبیعتی متمایز است به گونه ای که از شمال تا جنوب کویر، آتشفشان، دریاچه، رودخانه، جنگل، دریا، اقیانوس، پرنده، خزنده، ماهی و آفتاب و برف را در هم آمیخته دارد

سیستان و بلوچستان سرزمین آفتاب و اسطوره های ماندگار از شمال تا جنوب با هزاران راز نهفته و مناطق بکر گردشگری با سوغاتیهای رنگارنگ ، میزبان مسافران و گردشگرانیست که به این استان سفر میکند

نویسنده : مرضیه کیخا