کاربرد بوتاکس در درمان آرتروز

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی این انجمن دکتر سید احمد رئیس السادات افزود: حدود ۲۰ درصد ایرانیان مبتلا به آرتروز زانو هستند.

عضو هیأت علمی بیمارستان شهید مدرس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: تزریقات داخل مفصلی زانو یکی از روش‌های رایج کنترل درد و بهبود عملکرد در مبتلایان به آرتروز است و این درمان‌ها به طور معمول به عنوان خط اول درمان محسوب نمی‌شوند، اما در بیمارانی که علائم و شکایتشان با روش‌های فیزیکی، تمرین درمانی و دارو‌های ضد درد و التهاب خوراکی و موضعی بهبود نیافته، می‌توانند مفید و مؤثر باشند.

وی افزود: از شایعترین انواع تزریقات داخل مفصلی می‌توان به تزریق استروئید (کورتون)، پرولوتراپی با سرم‌های قندی (دکستروز)، پی آر پی (پلاسمای غنی از پلاکت)، پلاسمای غنی از فاکتور رشد (PRGF) و هیالورونیک اسید (آمپول‌های ژله‌ای معروف به تاج خروس) و اوزون درمانی اشاره کرد.

رئیس السادات با بیان اینکه در موارد درد شدید یا التهاب حاد تزریق کورتون می‌تواند سبب بهبود چند هفته‌ای بیماران شود، گفت: با وجود اینکه ثابت نشده است که تزریقات محدود داخل مفصل کورتون بتواند سبب پوکی استخوان شود، اما برای جلوگیری از فرسایش و آسیب‌های مفصلی این تزریقات نباید در مدت زمانی زودتر از ۳ تا ۴ ماه تکرار شوند.

دبیر انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران افزود: در آرتروز زانو ضمن کاهش فضای مفصل، حجم مایع داخل مفصلی، غلظت و کیفیت آن کاهش می‌یابد و سبب سفتی و درد مفصل می‌شود که برای کاهش این مشکلات ممکن است تزریق هیالورونیک اسید ۳ تا ۵ نوبت و به فواصل هفتگی مورد استفاده قرار گیرد؛ این تزریقات به طور معمول تا حدود چند ماه در بهبود علایم مؤثر هستند.

رئیس السادات گفت: اوزون درمانی روش به نسبت جدیدتری است که اگرچه در کوتاه مدت می‌تواند سبب کاهش درد و التهاب مفاصل و بافت نرم شود، اما اثری بر سیر کلی آرتروز و علائم دراز مدت بیماری ندارد.

این متخصص طب فیزیکی افزود: بر اساس پژوهشی که در مرکز توسعه پژوهش‌های بالینی بیمارستان شهید مدرس صورت گرفته است، اوزون درمانی و تزریق هیالورونیک اسید در مدت ۶ ماه بعد از درمان تفاوتی از نظر میزان سودمندی با یکدیگر نداشتند.

دکتر رئیس السادات گفت: پژوهش‌های دیگر ما در مرکز تحقیقات طب فیزیکی و توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نشان داد تزریق پی آر پی (پلاسمای غنی از پلاکت) و PRGF (پلاسمای غنی از فاکتور رشد)، با بهره گیری از اثرات عوامل موجود در پلاکت خون بیمار می‌تواند سبب کاهش خشکی مفصل، بهبود درد و افزایش کیفیت زندگی مبتلایان به آرتروز زانو شود که اثر آن‌ها بیش از یک سال ادامه دارد و بر اساس این مطالعات پیگیری ۸ ماهه بیماران با استفاده از ام آر آی ثابت کرد پی ار پی می‌تواند تا حدی از کاهش حجم غضروف مفصلی در مبتلایان به آرتروز زانو بکاهد. بیماران مبتلا به آرتروز شدید زانو، بیماران با سن بیش از ۷۵ سال و افراد با چاقی شدید نامزد مناسبی جهت انجام تزریق پی آر پی نیستند.

دبیر انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران افزود: جدید‌ترین پژوهش انجام شده بر روی تزریقات داخل مفصلی در بیمارستان‌های شهید مدرس و شهدای تجریش نشانگر اثرات امیدوار کننده توکسین بوتولینوم (معروف به بوتاکس) در بهبود علائم مبتلایان به آرتروز زانو است.

وی گفت: بوتاکس بیشتر برای موارد زیبایی و کاهش چین و چروک پوست، کاهش تعریق و کم کردن اسپاستیسیته در برخی از بیماری‌های سیستم اعصاب به کار می‌رود و در این اواخر استفاده از این سم در کاهش درد کمر، سردرد، میگرن و برخی از درد‌های اسکلتی عضلانی از جمله آرنج تنیس بازان، التهاب پاشنه پا و شانه یخ زده و... رو به افزایش گذاشته است.

دکتر رئیس السادات افزود: بر اساس این تحقیق انجام شده در گروه طب فیزیکی و توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تزریق ۲۵۰ واحد از سم بوتولونیوم رقیق شده (ساخت شرکت مصون دارو) سبب کاهش درد و سفتی مفصلی و بهبود عملکرد بیماران مبتلای به آرتروز شده است؛ اثرات درمانی پس از یک هفته شروع و تا بیش از ۶ ماه ادامه داشت.

وی گفت: این درمان هیچگونه ضعف عضلانی یا عارضه خاصی بدنبال نداشته، اما با این وجود، اظهار نظر در مورد اثر بخشی طولانی مدت و استفاده به طور معمول بالینی از این روش نیازمند انجام مطالعات بزرگتر و با کیفیت تر، تعیین دُز مؤثر توکسین و مقایسه هزینه و اثر بخشی این روش با سایر روش‌هاست.