احتمالا فتنه‌ای دیگر در راه است!

به گزارش خبرگزاری صداوسیما؛ ترامپ روز چهارشنبه با نادیده گرفتن هشدارهای کشورهای عرب و نیز درخواست های هم پیمانان اروپایی خود، تصمیم خود را درباره قدس در کاخ سفید اعلام کرد و ادعا کرد: «این گامی است که برای پیشبرد روند صلح از مدت ها قبل می بایست گرفته می شد.» اما تحلیلگران خاورمیانه معتقدند این تصمیم احتمالا تاثیر برعکسی داشته باشد.
تصمیم ترامپ در حالی اعلام شده است که:
1- جرد کوشنر، داماد ترامپ، تلاش می کند به توافقی ناکارآمد موسوم به صلح میان اسرائیل و فلسطینی ها - یا همان طرح تشکیل دو کشور - دست یابد. تلاش های کوشنر در ظاهر همیشه مورد حمایت ترامپ بوده است. ترامپ خود را مذاکره کننده معرفی می کند در چندین موقعیت مختلف گفته است که مصمم است به راه حلی برای صلح در خاورمیانه دست یابد، چیزی که وی از آن به عنوان توافق نهایی نام می برد. وی حتی روز چهارشنبه تاکید کرد که به رسمیت شناختن قدس به هیچ وجه به معنی نفی «تعهد قوی آمریکا به تسهیل دستیابی به یک توافق پایدار صلح» نیست. اما برخی صاحب نظران معتقدند تصمیم ترامپ درباره بیت المقدس به این تلاش ها لطمه میزند. آنها معتقدند اتخاذ این تصمیم در این زمان، اصلا منطقی به نظر نمی رسد. در بهترین حالت، این اقدام باعث نابود شدن تلاش های موسوم به صلح ترامپ خواهد شد.
2- از قبل قابل پیش بینی بود که تصمیم ترامپ با موج مخالفت ها، انتقادات، اعتراضات و حتی تظاهرات گسترده و شورش های عمده در جهان - بخصوص در جهان اسلام - روبرو خواهد شد. به فاصله چند دقیقه بعد از اعلام موضع ترامپ درباره قدس، عباس این تصمیم ترامپ را «غیرقابل پذیرش» خواند و «محکوم» کرد و گفت آمریکا دیگر نمی تواند نقش میانجی صلح را ایفا کند. حتی متحدین منطقه ای و اروپایی آمریکا نیز از جمله مخالفان و منتقدان این تصمیم بوده و هستند.
شایان ذکر است دستور ترامپ برای انتقال پایتخت رژیم صهیونیستی به قدس اشغالی، تصمیم جدیدی نبوده و به مصوبه کنگره آمریکا باز می‌گردد که در 23 اکتبر 1995 طرح انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس را تصویب کرد اما طی دو دهه‌ی گذشته رؤسای جمهور آمریکا از بیل کلینتون گرفته تا باراک اوباما از اجرایی شدن این مصوبه به دلیل نگرانی از واکنش ها به آن خودداری کردند و اجرای آن را هر شش ماه یک‌بار به تاخیر انداختند. مسئله‌ای که اکنون دامن‌گیر دولت ترامپ هم شده به طوری که کاخ سفید طی بیانیه‌ای اعلام داشته که اجرای این مصوبه را شش ماه به تاخیر انداخته است. دولت ترامپ تاکنون دو بار این مصوبه را تعلیق کرده است.
3- اعلام این تصمیم پس از آن صورت گرفته است که آمریکا، رژیم صهیونیستی و متحدان منطقه ای آنها - با شکست داعش در سوریه و عراق - با ناکامی های بزرگی روبرو شده اند و مقاومت اسلامی ضد صهیونیستی به همین علت دست بالا را در منطقه دارد. همین موضوع سبب شده است که ترامپ و دامادش کوشنر از زمان شروع دوره ریاست جمهوری ترامپ در ژانویه امسال به دنبال برقراری روابط نزدیک با عربستان به ویژه محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور بوده اند تا وی را به هم پیمانی علیه ایران به عنوان دشمن مشترک تبدیل کنند. برخی صاحب نظران با اشاره به اینکه "اقدام ترامپ درباره قدس می تواند پیامدهای ناخواسته ای داشته باشد" تصریح کرده اند: این باعث تقویت مقاومت اسلامی خواهد شد و این در حالی است که همکاری آمریکا با عربستان قرار است به تضعیف مقاومت در منطقه منجر شود.
با توجه به این مقدمه می توان چند انگیزه برای تصمیم ترامپ در این شرایط مطرح کرد:
الف) ممکن است هدف ترامپ از اعلام تصمیم خود به نوعی اعمال فشار بر فلسطینیان برای تن دادن هر چه زود تر به طرح موسوم به صلح یا تشکیل دو کشور باشد، طرحی که داماد وی در پی اجرایی کردن آن است. در این صورت تصمیم ترامپ مکمل تلاش های موسوم به صلح است.
ب) پس از پیروزی های منطقه ای اخیر مقاومت اسلامی در منطقه - در سوریه و عراق و یمن و ... - ترامپ و متحدان منطقه ایش - اعراب و رژیم صهیونیستی - صراحتا اعلام کرده اند که در پی تشدید فشار و تضعیف محور مقاومت هستند، اما ظاهرا آنها - به زعم خود - پیش از تضعیف مقاومت باید به فکر «منحرف کردن توجه افکار عمومی از شکست ها خود» و «فعال نشان دادن دیپلماسی منفعل آمریکا، و متحدانش در منطقه - با وجود این شکست ها باشند. به نظر می رسد آنها برای رسیدن به این دو هدف روی پیامد های اعلام تصمیم ترامپ درباره بیت المقدس حساب کرده اند.
ج) چنانچه گذشت واکنش های گسترده به انتقال پایتخت صهیونیستی و سفارت آمریکا به بیت المقدس و شکست این سناریوها از پیش قابل پیش بینی بوده است. بنابراین می توان دو هدف دیگر هم برای اعلام تصمیم ترامپ بر شمرد:
1- در سال های گذشته جهان اسلام با شیطنت های غربی، صهیونیستی و عربی بزرگی - همچون ظهور داعش و جنایات آنها علیه مسلمانان سوریه و عراق و کشتار سرکوب مردم بحرین و کشتار غیر نظامیان در یمن و .... - روبرو بوده است. بنابراین طبیعی است احساسات ضد غربی و ضد صهیونیستی و ضد سازش در میان افکار عمومی جهان اسلام اوج بگیرد و انباشته شود اما بالا گرفتن این احساسات نباید در حدی باشد که به حد «غیر قابل کنترل» برسد بنابراین پیش از رسیدن به این حد و اندازه باید زمینه برای تخلیه این احساسات انباشته شده فراهم شود. اعلام تصمیم ترامپ و دامن زدن به اعتراضات می تواند این نقش را ایفا کند.
2- حتی ممکن است اعلام تصمیم ترامپ و دامن زدن به اعتراضات زمینه سازی برای تحقق فتنه دیگری باشد. چنانچه گذشت این واکنش ها زمینه را برای تخلیه احساسات ضد غربی و ضد صهیونیستی انباشته شده در جهان و منطقه فراهم می کند. نباید فراموش کرد که پس از تخلیه احساسات انباشته شده، انباشتگی دوباره این احساسات در حدی که زمینه را برای شکل گیری اعتراضات، راهپیمایی ها و شورش ها فراهم کند در میان مدت و بلند مدت امکان پذیر است بنابراین بلافاصله پس از یک دور اعتراضات گسترده، شرایط برای فتنه انگیزی بزرگتری در منطقه فراهم می شود که هشیاری مقامات و رهبران مقاومت اسلامی را می طلبد.

------------------------
عبدالرضا خلیلی